İSTANBUL, 1 Şubat (Reuters) – Rüzgar, güneş üzere yenilenebilir güç santrallerinden alınacak elektriğin garantili alım fiyatı dolar yerine TL olarak tekrar belirlendi.
Reuters hesaplamalarına nazaran santral tipine nazaran destekleme ödemeleri %25 ila %67 azaldı.
Resmi gazetede Cumartesi yayımlanan cumhurbaşkanı kararına nazaran 1 Temmuz tarihinden itibaren beş yıl içinde devreye girecek santrallere tekrar 10 yıl müddetle alım garantisi uygulanacak. Yenilenebilir güç kaynakları destekleme düzeneği (YEKDEM) olarak isimlendirilen alım garantisinin fiyatları üç ayda bir güncellenecek.
Fiyatlar güncellenirken üretici ve tüketici enflasyon sepetinin yükü %52, dolar ve euro kurunun yükü ise %48 olacak.
Sistem kendine ilişkin hudutlu petrol ve doğalgaz kaynağı olan Türkiye’nin uzun yıllardır uyguladığı yurtiçi yenilenebilir kaynaklardan elektrik üretimini çeşitlendirme stratejisine takviye oldu. TL’nin kıymet kaybetmesiyle birlikte cazip hale gelen sistem yurtiçinde jeotermal, rüzgar ve güneş santrali şurası gücünün süratle artmasını sağladı.
Destekleme sistemi gelirleri döviz cinsinden garanti altına aldığı için santral kuracak işletmecilerin bankalardan döviz cinsi finansman bulmasını kolaylaştırdı.
Lakin TL’deki paha kaybı sonucu destekleme fiyatlarının dünya çapında gerileyen üretim maliyetlerinin üzerinde kalması hükümetin fiyatları düşürmek istemesine yol açtı. Düzeneğin 2020 sonundan sona ereceği daha evvel açıklanmışsa olsa da pandemi nedeniyle aksayan santral kurulumları nedeniyle bu tarih Haziran sonuna ertelendi.
Türkiye Rüzgar Gücü Birliği (TÜREB) ismine konuşan Türkiye Rüzgar Gücü Kongresi Lideri Hakan Yıldırım destekleme düzeneğinin yeni halinin açıklanmasıyla yatırımcılar için belirsizliğin ortadan kalktığını belirtti.
Takviye ölçüsü artışının kısmen dövize bağlanması sayesinde yatırımların yarısını döviz cinsi finansmanla finanse etmenin mümkün olacağını lakin TL kredilerde yatırımcının yüksek faiz yükü altına gireceğini belirten Yıldırım, “Böylece proje finansmanında doğal olarak %48’ini daha makul maliyetli döviz kredisi ile kullanmak kelam konusu olacak. Ancak %52’lik TL kısmına ödenecek yüksek faiz nedeniyle, bugünkü koşullarda projeler yüzde 12-13 üzere paçal faiz oranı ile fonlanabilecek. Bu da yeni YEKDEM’e karşın yatırımcıları zorlayabilir” dedi.
Yıldırım, yeni destekleme düzeneği ile %35’in altında kapasite faktörüne sahip rüzgar santrallerinin hayata geçirilmesinin sıkıntı olabileceğini de belirtti.
Güneş Gücü Yatırımcıları Derneği (GÜYAD) Lideri Cem Özkök ise yeni destekleme düzeneğinin “beklentileri karşılamaktan uzak” olduğunu ve yenilenebilir gücün üretimdeki hissesini artıma maksatlarına ulaşmanın zorlaşacağını belirtti.
Yenilenebilir güç santrali yatırımlarının sermaye ağır olduğuna dikkat çeken Özkök, “Yatırımcılarımızın beklentileri bilhassa daha yüksek bir başlangıç fiyatı idi. Yeni YEKDEM’de uygulanacak eskalasyonun %48 dövize dayalı olacak olması projelerin finanse edilebilirliği tarafından kıymetli bir katkı fakat kâfi değil” dedi.
Özkök, yeni takviyeler ile jeotermal santrallere yatırım yapma imkanı kalmadığını ve yatırımcıların projeksiyon ve fizibilite çalışmalarını gözden geçireceğini belirtti.
YERLİ KATKI HİSSELERİ İÇİN ÜST HUDUT
Karara nazaran YEKDEM fiyatlarının güncellenmesinde üst hudut; hidroelektrik üretim tesisleri için 6.40 dolar/sent/kWh, rüzgar ve güneş gücüne dayalı üretim tesisleri için 5.10 dolar/sent/kWh, jeotermal gücüne dayalı üretim tesisleri için 8.60 dolar/sent/kWh, biyokütleye dayalı üretim tesislerinde çöp gazı yahut atık lastiklerin işlenmesi sonucu ortaya çıkan yan eserlerden elde edilen kaynaklar için 5.10 dolar/sent/kWh, biyometanizasyon için 8.60 dolar/sent/kWh, termal bertaraf için 8 dolar/sent/kWh olarak uygulanacak.
(Habere katkıda bulunan Mehmet Dinar; Redaksiyon Can Sezer)
Investing TR