Şubat’ta dört kişilik ailenin açlık sonu 2.719 TL, yoksulluk hududu ise 8.856 TL oldu.
TÜRK-İŞ’in araştırma raporu şöyle:
Besin fiyatlarında artış bu ay da devam etti. Dar ve sabit gelirli kesitlerin harcamasında yüklü yer kaplayan besin harcamasının genel fiyat artışının üzerinde olması “yaşanan enflasyonu” daha da katlanmaz duruma getirdi. Fiyatlı çalışanlar ile emeklilerinin temel sorunu, elde ettikleri gelirin zarurî harcamalarını karşılamakta yetersiz kalmasıdır. Bilhassa besin hususları fiyatlarında ve genel olarak enflasyonda önlenemeyen artış, hayat pahalılığını dayanılmaz bir noktaya getirdi.
Türkiye Personel Sendikaları Konfederasyonu (TÜRK-İŞ), çalışanların ‘geçim şartlarını’ ortaya koymak hedefiyle otuz dört yıldan bu yana, aralıksız olarak her ay nizamlı bir halde “açlık ve yoksulluk sınırı” araştırmasını yapmaktadır. Fiyatlar direkt piyasadan toplanmaktadır. Çalışma bu istikametiyle, resmi kurumlar tarafından açıklanan fiyat datalarının dışında, büsbütün bağımsız niteliktedir.
TÜRK-İŞ Araştırmasına nazaran 2021 Şubat ayında,
- Dört kişilik bir ailenin sağlıklı, istikrarlı ve kâfi beslenebilmesi için yapması gereken aylık besin harcaması fiyatı (açlık sınırı) 2.718,89 TL,
- Besin harcaması ile birlikte giyim, konut (kira, elektrik, su, yakıt), ulaşım, eğitim, sıhhat ve gibisi muhtaçlıklar için yapılması mecburî başka aylık harcamalarının toplam meblağı ise (yoksulluk sınırı) 8.856,31 TL,
- Bekâr bir çalışanın ‘yaşama maliyeti’ ise aylık 3.296,62 TL oldu.
Dört kişilik bir ailenin aylık besin harcamasında (mutfak masrafı) bir ayda 67 TL, temel muhtaçlıklar için yapılması gereken toplam harcamalarda (aile bütçesi) ise 218 TL ek harcama gereği ortaya çıktı. Yılın birinci iki ayı prestijiyle yalnızca mutfağa gelen ek maliyet 129 TL oldu. Bir yıl öncesine nazaran aylık besin harcamasındaki artış 462 TL ve yapılması gereken toplam harcama 1.503 TL arttı.
Milyonlarca fiyatlı çalışanın bir aylık çalışması karşılığında elde edebildiği ve -işveren ve hükümet tarafından oy çokluğuyla belirlenmiş olan- minimum fiyat net 2.825,90 TL’dir. Minimum fiyat ile en düşük fiyatta olan işsizlik sigortası ödemesi, kısa çalışma ödeneği, nakdi fiyat dayanağı, emekçi ve esnaf emekli aylığı vb. emek gelirleri bir ortada değerlendirildiğinde “insan onuruna yaraşır” geçim koşullarını sağlamanın zahmeti ortaya çıkmaktadır.
Kayıt dışı istihdam edilenler ile işsizlerin durumu ise “izahtan varestedir”.
TÜRK-İŞ ile TÜİK tarafından hesaplanan besin fiyatları endeksi ile TÜİK tüketici fiyatları endeksi değişimi, son on iki ay prestijiyle, aşağıdaki formda yer almaktadır. Son aylarda besin fiyatları genel fiyatların üzerinde bir seyir izlemiş ve yüzde 20’ler bandına yerleşmiştir.
TÜRK-İŞ’in bilgileri temel alındığında “mutfak enflasyonu”ndaki değişim 2021 Şubat ayı prestijiyle şu formda olmuştur:
- Ankara’da yaşayan dört kişilik bir ailenin “gıda için” yapması gereken taban harcama meblağı bir evvelki aya nazaran yüzde 2,53 oranında artış gösterdi.
- Yılın birinci iki ayı prestijiyle fiyatlardaki artış yüzde 4,98 oranında oldu.
- Besin enflasyonunda son on iki ay prestijiyle artış oranı yüzde 20,44’dür.
- Yıllık ortalama artış oranı ise yüzde 17,68 olarak hesaplandı.
TÜRK-İŞ hesaplamasına temel alınan besin eserlerinin fiyatlarında 2021 Şubat ayı prestijiyle gözlenen değişim şu haldedir:
– Süt, yoğurt, peynir kümesinde, süt fiyatındaki artış bu ay da devam etti, yoğurt ve peynir fiyatı geçen aya nazaran değişmedi. Kutuda satılan peynirin 1 kilogram yanı sıra 0,8 yahut 0,9 kilogram olarak satıldığı bilinirken, bu sefer de 0,7 ve 0,6 kg halinde raflarda yerini aldı. Hesaplamada klasik beyaz peynir (inek sütü) dikkate alınırken, koyun sütü peynirinin 60 TL/kg, keçi sütü peynirinin 73 TL/kg, tulum peynirinin 87 TL/kg ve kaşar peynirinin 70 TL/kg fiyatında olduğu da dikkate alınmalıdır.
– Et, tavuk, balık, sakatat, bakliyat eserlerinin bulunduğu kümede, kıyma ve kuşbaşı et fiyatı aylar sonra artış gösterdi. Buna karşılık sakatat (ciğer, yürek, böbrek) eserleri fiyatı şimdilik- değişmedi, tavuk fiyatı da tıpkı kaldı. Balık fiyatları, geçtiğimiz aya nazaran tekrar artış gösterdi. Fakat hafta sonu sokağa çıkma yasağının balık satışlarını olumsuz etkilediği söz edildi. Yumurta fiyatı tıpkı kaldı. Bakliyat eserleri (kuru fasulye, kırmızı-yeşil mercimek, nohut, barbunya vb.) fiyatları bu ay yeniden değişmedi.
– Sebze-meyve fiyatları, kış şartlarının da tesiriyle, ortalamada artış gösterdi. Hafta sonu sokağa çıkma sınırlaması nedeniyle Cumartesi-Pazar günü kurulan semt pazarları genelde hafta içi günlere kaydı. Bu nedenle semt pazarlarına çıkan kişi sayısı azaldı. Öte yandan -satıcıların ifadesiyle- “mal tedarikinde çekilen meşakkatin etkisiyle” birden fazla esnafın pazarda tezgâh açmadığı da dikkati çekti. Mevsim zerzevat ve meyvelerinin temel alındığı hesaplamada bu ay 19 zerzevat ve 7 meyve olmak üzere toplamda 26 eser yer aldı. Yaş sebze-meyve ortalama kilogram fiyatı bu ay 7,25 TL olarak hesaplandı ve geçtiğimiz aya nazaran (6,62 TL) artış yüzde 9,52 oranına ulaştı. Geçen ay ortalama zerzevat kilogram fiyatı 6,68 TL iken bu ay 7,34 TL oldu (artış oranı yüzde 9,88). Ortalama meyve fiyatı ise bu ay bu ay 7,00 TL (geçen ay 6,50 TL) olarak hesaplandı.
Hesaplama yapılırken -her vakit olduğu gibi- pazarda yaygın bulunan mevsim eserleri temel alındı. Eserlerin tek tek tartısı yerine harcama sepetindeki meyve-sebze tüketiminin toplam ölçüsünden hareket edildi.
– Ekmek, pirinç, un, makarna, bulgur, irmik üzere eserlerin bulunduğu kümede, irmik fiyatındaki artış dışında değerli bir fiyat değişikliği tespit edilmedi.
– Son küme içinde yer alan besin hususlarından, geçen ay fiyatı artan tereyağı, margarin, zeytinyağı ve ayçiçeği yağı fiyatı bu ay birebir kaldı. Hesaplamada dikkate alınan siyah ve yeşil zeytin ortalama fiyatı da değişmedi. Yağlı tohum (ceviz, fındık, fıstık, ay çekirdeği vb.) eserlerinde de fiyat değişikliği olmadı. Tıpkı halde baharat eserleri (kimyon, nane, karabiber vb.) fiyatı da tıpkı kaldı. Çay ve ıhlamur yanı sıra bal, reçel, pekmez ve tuz fiyatı ile salça fiyatı da bu ay fiyatı değişmeyen besin eserleri oldu. Şekerin kilogram fiyatı ise artış gösterdi.
Konfederasyonumuzca hesaplanan fiyatlar ücret seviyesi olmayıp haneye girmesi gereken toplam gelir ölçüsüdür. Lakin hanede çalışan sayısının sonlu ve ama ele geçen fiyatın yetersiz olduğu durumlarda, elde edilen gelir birden fazla kişinin geçimini karşılayamamakta, kişi başına “insanca geçim için” yapılması gereken harcama meblağı yetersiz kalmaktadır.
TÜRK-İŞ’in bu araştırması alanında birincidir. Daha sonra bu alanda yapılan gibisi çalışmalara da örnek olmuştur/olmaktadır.
“Açlık ve Yoksulluk Sınırı” çalışmasında hesaplamaya temel alınan besin unsurlarının fiyatları, Konfederasyonumuzca piyasadan, market ve semt pazarları daima ve nizamlı dolaşılarak direkt tespit edilmektedir. Gibisi yapılan çalışmalar üzere, TÜİK tarafından derlenen fiyat dataları kullanılmamakta, fakat gelişmeleri pahalandırmak ve kıyaslama yapmak için sonradan izlenerek kıyaslama yapılmaktadır. Çalışma bu niteliğiyle bağımsızdır.
Konfederasyonumuz her ayın son haftasında ve TÜİK açıklamasından yaklaşık bir hafta evvel hesaplama sonuçlarını kamuoyuna açıklamaktadır ve bu tarafıyla, tüketici fiyatlarındaki artış eğilimini yansıtan “öncü gösterge” niteliğini de taşımaktadır.
-iDeal Haber Merkezi-
Investing TR
