TCMB, nisan ayı fiyat gelişmeleri raporunu yayımladı.
TCMB raporunun ayrıntıları şöyle:
Tüketici fiyatları Nisan ayında yüzde 1,68 oranında artmış, yıllık enflasyon 0,95 puan yükselişle yüzde 17,14 olmuştur. Besin dışındaki ana kalemlerde yıllık enflasyon yükselirken, tüketici enflasyonundaki artışa en bariz katkı güç kümesinden gelmiştir. Bu devirde eşel taşınabilir sistemi ve tavan fiyat uygulamasının
tesiriyle güç fiyatları yatay seyretmiş, lakin baz tesiri nedeniyle küme yıllık enflasyonu besbelli biçimde yükselmiştir. Temel mallarda yıllık enflasyon artarken, yeni dönem geçişinin de tesiriyle giyimdeki yükseliş eğilimi sürmüş, güçlü ve öbür temel mal kümesinde döviz kuru gelişmelerinin yansımaları izlenmiştir.
Hizmet kümesinde yıllık enflasyon yükselmiş, aylık bazda ise Mart ayındaki açılma tesirinin akabinde yavaşlama kaydedilmiştir. Bu devirde emtia fiyatlarındaki yükseliş ziraî emtia ve endüstriyel metal fiyatları öncülüğünde sürmüştür.
Türk lirası cinsinden ithalat fiyatlarındaki gelişmeler ve kimi eserlerde süregelen arz meşakkatlerinin tesiriyle üretici fiyatlarındaki süratli artış eğilimi devam etmiştir. Bu gelişmelerle, B ve C göstergelerinin yıllık enflasyonları artarken, eğilimleri bir ölçü iyileşmekle birlikte yüksek düzeylerini korumuştur.
Değerlendirmeler
Nisan ayında tüketici fiyatları yüzde 1,68 oranında yükselmiş ve yıllık enflasyon 0,95 puan artarak yüzde 17,14 olmuştur (Grafik 1). Bu devirde B ve C endekslerinin yıllık değişim oranları, sırasıyla 0,62 ve 0,89 puan artarak yüzde 18,11 ve yüzde 17,77 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 2). Alt kümelerin yıllık tüketici enflasyonuna katkıları incelendiğinde, bir evvelki aya nazaran güç, temel mal ve hizmet kümelerinin katkıları, sırasıyla 0,58, 0,38 ve 0,12 puan artmış, besin kümesinin katkısı değişmemiş, alkol-tütün-altın kümesinin katkısı ise 0,13 puan azalmıştır. Mevsimsellikten arındırılmış datalarla, üç aylık ortalamalara nazaran B ve C göstergelerinin eğilimi gerilemeye devam etmiştir. Bu devirde, enflasyon eğilimi işlenmiş besin ve temel mal kümelerinde azalırken, hizmet kümesinde yataya yakın seyretmiştir.
Hizmet fiyatları Nisan ayında yüzde 0,72 oranında yükselmiş, küme yıllık enflasyonu 0,56 puan artarak yüzde 13,12 olarak gerçekleşmiştir (Grafik 5). Öte yandan, mevsimsellikten arındırılmış datalarla aylık enflasyon, açılma tesiriyle Mart ayında kaydedilen artışın akabinde yavaşlamıştır. Yıllık enflasyon artışı lokanta-otel ve öbür hizmetlerde daha barizken, öbür alt kümelerde görece sonlu olmuştur (Grafik 6). Lokanta-otel yıllık enflasyonu bir evvelki sene salgın hastalığa bağlı olarak faaliyetin kesintiye uğraması kaynaklı düşük bazın da tesiriyle artarken, aylık bazda gerek yemek hizmetleri (yüzde 1,35) gerekse konaklama hizmetlerindeki (yüzde 1,42) fiyat artışları dikkat çekmiştir. Başka hizmetler kümesi fiyatlarındaki yükselişte özel okul fiyat artışına bağlı olarak eğitim hizmetleri öne çıkmış, bu gelişmede geçmiş enflasyona endeksleme davranışı ile süreksiz KDV indirimlerinin sona ermesi belirleyici olmuştur. Bu kümede ayrıyeten döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak şahsî ulaştırma araçlarının bakım tamiri ve dişçilik fiyatı üzere kalemlerde fiyat artışları izlenmiştir. Ulaştırma hizmetlerinde havayolu ile yolcu nakliyatı fiyatlarında (yüzde 2,49) artış kaydedilirken, karayolu ile şehirlerarası yolcu nakliyatı fiyatları gerilemiştir. Haberleşme hizmeti fiyatlarında ise internet fiyatındaki artışa rağmen cep telefonu görüşme fiyatı kaynaklı düşüş görülmüştür.
Temel mal yıllık enflasyonu Nisan ayında 0,99 puan artışla yüzde 23,13 olmuştur (Grafik 5). Bu devirde yıllık enflasyon, güçlü mallarda gerilerken, giyim ve ayakkabı ile öteki temel mallarda yükselmiştir (Grafik 7). Aylık fiyat gelişmelerine bakıldığında, son iki aydır görece ölçülü bir seyir izleyen sağlam mallarda Nisan ayında döviz kuru tesirleriyle fiyat artışı hızlanmış (yüzde 1,45), bu gelişmede araba fiyatları (yüzde 3,47) öne çıkarken, mobilya fiyatlarındaki gerileme sınırlayıcı rol oynamıştır. Döviz kuru gelişmelerinin yanı sıra endüstriyel metal fiyatlarındaki yükseliş eğilimi güçlü tüketim malı fiyatları üzerindeki tesirini sürdürmektedir. Giyim ve ayakkabı kümesinde fiyatlar yılbaşından bu yana sergilediği yüksek artış eğilimini sürdürmüş, yeni döneme geçişle birlikte yıllık enflasyon 3,63 puan artarak yüzde 10,96 düzeyine yükselmiştir. Başka temel mallar kümesinde fiyatlar süratli bir artış göstermiş (yüzde 2,16), küme yıllık enflasyonu 2,01 puan artarak yüzde 18,81’e ulaşmıştır.
Güç fiyatları Nisan ayında yüzde 0,10 ile nispeten yatay seyretmiştir (Tablo 1). Doğalgaz ve tüpgaz fiyatları, sırasıyla yüzde 1,07 ve 1,64 oranlarında artarken, Türk lirasındaki paha kaybına rağmen, eşel taşınabilir ve tavan fiyat uygulamalarının tesiriyle akaryakıt fiyatları yüzde 0,78 oranında gerilemiştir. Hâlihazırda eşel taşınabilir uygulaması değerli bir enflasyonist etkiyi bertaraf etmektedir. Bu devirde güç fiyatlarındaki yatay görünüme rağmen, yıllık enflasyon baz tesiriyle 6,01 puan artarak yüzde 18,44’e yükselmiştir.
Besin ve alkolsüz içecek fiyatları Nisan ayında yüzde 2,13 oranında artmış, küme yıllık enflasyonu 0,46 puan azalarak yüzde 16,98 olmuştur (Grafik 8 ve Tablo 2). Bu periyotta yıllık enflasyon işlenmemiş besin kümesinde 0,31 puan azalışla yüzde 14,67’ye, işlenmiş besin kümesinde ise 0,51 puan azalışla yüzde 19,36’ya gerilemiştir (Grafik 9). İşlenmemiş besin kümesinde mevsimsellikten arındırılmış bilgiler, zerzevat kümesinde bariz bir artışa işaret etmiştir. Bu devirde, öteki işlenmemiş besin kümesinde kırmızı ve beyaz et fiyatlarındaki bariz yükseliş eğilimi sürmüştür. Nisan ayında işlenmiş besin fiyatları aylık bazda yüzde 0,97 oranında artmış, memleketler arası emtia fiyatlarındaki gelişmelerin tesirlerinin gözlendiği katı-sıvı yağlardaki yüksek oranlı artışlar devam etmiştir. Bu gelişmelerle, taze meyve-sebze dışı besin kümesi yıllık enflasyonu yüzde 17,78 düzeyine gerilemiştir (Grafik 10). Nisan ayında tütün eserleri fiyatlarında sonlu bir artış (yüzde 0,79) görülmüş, küme yıllık enflasyonu yüzde 2,56’ya yükselmiştir.
Yİ-ÜFE
Yurt içi üretici fiyatları Nisan ayında yüzde 4,34 ile kayda paha bir oranda yükselmiş, yıllık enflasyon 3,97 puan artarak yüzde 35,17’ye ulaşmıştır (Grafik 11 ve Tablo 3). Üretici fiyatlarındaki bu yükselişte, döviz kuru gelişmeleri, memleketler arası emtia fiyatlarında süregelen artışlar ve arz kısıtları belirleyici olmuştur. Bu periyotta petrol fiyatları hudutlu bir oranda gerilerken ziraî emtia ve endüstriyel metal fiyatlarında bariz artışlar izlenmiştir. Bu doğrultuda, ana metal, kimyasal, kâğıt, dokumacılık, fabrikasyon metal, ağaç ve mantar başta olmak üzere global ve yurt içi tedarik problemlerinin tesirli olduğu orta malı bölümlerinde güçlü fiyat artışları gözlenmiştir. Bu gelişmelerle, petrol ve ana metal hariç imalat sanayi fiyatlarının eğilimi yükselişini sürdürmüştür.
Ana sanayi kümelerine nazaran incelendiğinde, yıllık enflasyon güç ve orta malı kümelerinde besbelli bir formda yükselmiştir (Tablo 3, Grafik 13 ve Grafik 14). Güç yıllık enflasyonundaki kayda bedel artışta geçen yılın birebir ayındaki düşük baz da tesirli olmuştur. Nisan ayında orta mallarında (yüzde 6,63) epey bariz bir fiyat artışı gözlenmiştir. Bu gelişmede demir-çelik ve ferro alaşımlar, plastik eserler ile temel kimyasallar, dokumacılık iplik-elyafları ile kâğıt ve kâğıt eserleri öne çıkarken, artışların küme geneline yayıldığı izlenmiştir. Güç kümesi fiyatlarındaki artışta rafine edilmiş petrol eserleri ve elektrik gücünün üretimi ve dağıtımı öne çıkarken, sermaye malı kümesinde metal yapı eserleri, motorlu kara taşıtlarının kesim ve aksesuarları, makineler ile bilgisayar ve etraf bilimlerindeki artışlar dikkat çekmiştir. Güçlü tüketim malları fiyatlarındaki artışta mücevherat, konut aletleri, mobilya ve tüketici elektroniği belirleyici olurken, et eserleri, öbür dokuma eserleri ve katı-sıvı ağlar dayanıksız tüketim malları fiyatlarındaki artışı sürükleyen kalemler olmuştur. Bu gelişmelerle, tüketici fiyatları üzerindeki üretici fiyatları kaynaklı baskılar güçlenerek devam etmiştir.
-iDeal Haber Merkezi-
Investing TR
