Nevzat Devranoglu
ANKARA, 5 Mayıs (Reuters) – Koronavirüs nedeniyle 17 Mayıs’a kadar sürecek kısıtlamaların enflasyon üzerindeki tesirini kıymetlendiren ekonomistlere nazaran, bu devirde satılamayan kimi eserlerin fiyatlarında değişim olmaması Mayıs ayı özelinde bu eserlerin tesiriyle enflasyonun daha düşük çıkmasına neden olabilir.
Ekonomistler kapanmanın yaratacağı bu tesirin yeniden kapanmanın sona ermesiyle birlikte yani Haziran ayında ortadan kalkacağına dikkat çekiyorlar. Misal sürecin daha evvel de tekrar pandemi periyodunda yaşandığını hatırlatan ekonomistler TÜİK’in de kapanmalarda fiyat toplamaya ait daha ayrıntılı bilgi vermesini de istiyorlar.
Öte yandan her ne kadar süreksiz de olsa bu süreçte, enflasyonla birlikte enflasyona endeksli tahvil ve kira kontratları birinci etkilenecek alanlar olarak öne çıkıyor.
Ekonomist Uğur Gürses, Reuters’ın kapama devrinde kapalı işyerleri ile kimi eserlerin satışının yasaklanmasının enflasyon hesabını nasıl etkileyeceğine yönelik sorusuna şöyle cevap verdi:
“TÜİK’in enflasyonu hesapladığı endekste 415 kalem mal ve hizmet var. TÜİK’in günlük, haftalık ve ayda iki kez fiyat topladığı farklı eserler var. Mayıs ayı özelinde en değerli sorun gerçek enflasyonu nasıl ölçeceğimiz. Karmaşa oluşacak zira haftada bir fiyat toplanan eserlerde fiyat alınamayacak eserler olacak.” dedi ve ekledi:
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, sıkılaştırılan önlemlere karşın koronavirüs olaylarındaki artışın akabinde Nisan sonunda başlayan ve 17 Mayıs’ta sona erecek yeni kapanma önlemleri açıkladı.
Açıklanan önlemlerde üretime yönelik bir sınırlama olmadı ve daha çok hizmetler bölümlerini etkileyen sokağa çıkma kıstılamaları uygulamaya başlandı.
Önlemlerin bir kısmı ise gelen talepler ve uygulamadaki sıkıntılarla sonradan genelgeler ile değiştirildi.
Buna son örnek yaş zerzevat ve meyve ile fide satışı yapan pazar yerlerinin birinci açıklanandan farklı olarak 8 ve 15 Mayıs’ta açılması kararı oldu.
İçişleri Bakanlığı’nın dün 81 vilayet valiliğine gönderdiği “Pazar Yerleri” bahisli genelge birtakım üreticilerin topladıkları mahsülleri çöpe dökmesine ait imajların dün toplumsal medyada yayımlanması akabinde geldi.
Pazar yerlerinin yine açılmasıyla sonlu fiyat toplamanın tekrar gündeme gelebileceğini de belirten Gürses, “TÜİK’in bu mevzuyu özel bir açıklama ile öncesinden belirtmesi lazım, zira enflasyona endeksli tahvil faizleri, kira kontratları ve fiyat kontratları birinci akla gelen etkilenecek alakalı alanlar” dedi.
Bir diğer ekonomist de, “Hizmetler tarafı bu periyotta kapalı. Geçmişte de birebiri oldu. Hizmet tarafının kapanması ile enflasyon daha düşük çıkacak. Mal tarafında ne olacak? Belli yerler seçiliyor o noktalardan fiyat toplanacak ve marketler her şeyi satmıyor en son geçerli fiyatı alacaklardır. Münasebetiyle bir evvelki aya nazaran bu eserlerde değiliklik olmayacak ya da olması gereken artış ya da fiyat değişimi iktisat açılınca Haziran’a kalacak. Enflasyon gerçekleşmesi 1 ay gecikme ile yansıyacak.” dedi
Merkez Bankası (TCMB) geçen hafta yıl sonu enflasyon varsayımı %9,4’ten %12,2’ye yükseltti lakin bu piyasa beklentisi olan %14’ün çok altında kalıyor. Bugün açıklanan (TCMB) Mayıs ayı beklenti anketinde, yıl sonu TÜFE beklentisi bir evvelki anketteki %13,12’den %13,81’e yükseldi.
Reuters anketlerinde yıl sonu enflasyon kestirimi %14’ün üzerinde oluşurken, son devirde ekonomistler daha da üst taraflı revizyon yapmaya başladılar. Zirve noktası varsayımları ise son devirde TL’deki bedel kaybı ile Nisan’dan Mayıs’a yanlışsız kayarken, siyaset faizi olan %19’u aşma ihtimali de doğdu. Ekonomistler bu nedenle siyaset faizinde artış ihtimali oluşabileceğini düşünüyordu.
Kavcıoğlu enflasyonun bu yıl zirve noktasını ne vakit göreceği sorusuna, “Enflasyon ile ilgili olarak baz senaryomuzda Nisan verisinin tepeyi oluşturacağını öngörüyoruz. Raporda söylediğimiz nedenlerden dolayı Mart enflasyonunun üzerinde %17 civarında gerçekleşeceğini öngörüyoruz. Bu aydan sonra da enflasyonun aşağı istikametli geleceğini iddia ediyoruz.” karşılığını verdi.
Tüketici Fiyatları Endeksi (TÜFE) TL’deki paha kaybının da tesiriyle Nisan ayında %17,14 ile 2 yılın rekor düzeyine yükseldi. Nisan’da üretici enflasyonu ise %35’i aştı.
Haberin yazıldığı sırada TÜİK’e ulaşılamadı.
Investing TR