Investing.com – Bugün açıklanan TÜFE, Temmuz’da %18,95’e çıkarak Nisan 2019 sonrası en yüksek seviyeyi gördü, ÜFE ise %44,92 ile tepe yaptı. Faiz ile birebir orana çıkan enflasyonu Ekonomist Dilek Toktay ve Oğuz Demir kıymetlendirdi.
“Manşet enflasyonda Temmuz ayında siyaset faizi ile eşleşen enflasyon ek sıkılaştırmayı gündeme getirebilir.” diyen İstek Toktay’ın yorumu:
“Temmuz ayı Tüfe aylık yüzde 1,80 artış ile yıllık bazda enflasyonu %18,95 düzeyine taşıdı. Yurt İçi üretici fiyat endeksi aylık yüzde 2,46 yükselirken çekirdek enflasyondaki yılık gerçekleşme %17,22 ile rapor içinde piyasa beklentisi altında kalan tek kalem oldu.
Ayrıntıya bakıldığında yıllık bazda en düşük artışın olduğu kümeler alkollü içecekler ve tütün, haberleşme, giysi ve ayakkabı olarak öne çıkarken yıllık enflasyonu üst taşıyan eser kümeleri besin ve alkolsüz içecekler, ulaştırma, mesken eşyası lokanta ve oteller ile konut olarak görülüyor.
Geçtiğimiz ay yapılan doğalgaz ve elektrik fiyatlarında artışın enflasyona katkısı sürerken yaz aylarında besin fiyatlarında mevsimsel tesir ile düşüşün olmayışı, bayram tatili ve ulaştırma yanında lokanta ve otel eser kümesindeki fiyat artışı ve konut bölümüne olan talep ile fiyat yükselişleri enflasyonu üst taşıdı.
Mevsimsel tesir ile besin ve alkolsüz içecekler kaleminin enflasyonda geri çekilmeye verdiği takviyesi bu defa göremedik. Manşet enflasyonda Temmuz ayında siyaset faizi ile eşleşen enflasyon ek sıkılaştırmayı gündeme getirebilir. Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) yılın son çeyreğinde enflasyonda düşüş sürat kazanabilir beklentisinde baz tesiri yanında cari açıkta daralma ile TL’nin paha kazanacağı beklentisi değerli bir rol oynuyor. Lakin global manada FED başta olmak üzere büyük Merkez Bankaları’nın varlık alımlarının azaltma kararı ile gelişen ülkeler için artması mümkün borçlanma maliyeti ve global emtia fiyatlarında yükseliş ile maliyet taraflı baskı bu süreçte enflasyon ile uğraşta negatif olabilecek ögeler olarak görülüyor.”
“ÜFE’deki artışın devam etmesi tüketici enflasyonunun daha da fazla artması için temel baskı ögesi olmaya devam ediyor.” diyen Oğuz Demir:
“Perşembenin gelişi çarşambadan aşikardır derler cetlerimiz. Bu ay açıklanan enflasyon oranları da bu kelamı bir kere daha doğrulamış oldu. Her ne kadar TCMB, Mart ayından bu yana para siyaseti şurası toplantılarında aldığı faizi değiştirmeme kararı ile bu durumu reddetse de son enflasyon raporunda enflasyonda artış olacağını kabul ettiğini göstermişti. Nisandan temmuza TCMB faize hiç dokunmamasına karşın yıl sonu için enflasyon iddiasını 2 puan arttırdığını geçtiğimiz hafta açıklamıştı.
Yani işin aslı TCMB de karşı karşıya olunan zorluğun farkında fakat gerekli siyasetleri uygulama konusunda eli kolu bağlı bir biçimde bekliyor. Bu da enflasyonun daha fazla artışına neden olabilecek risklere karşı hepimizi müdafaasız bırakıyor.
Daha evvel de söz etmiştim. Bu risklerin başında maliyet artışları geliyor. Bilhassa üretici fiyatlarındaki artışın devam etmesi tüketici enflasyonunun daha da fazla artması için temel baskı ögesi olarak görünüyor. Yeniden önümüzdeki süreçte petrol fiyatlarında daha fazla artış olma ihtimali ve hasebiyle güç maliyetlerindeki artış riski bir öbür olumsuzluk. Kurdaki sakinleme bir ölçü lehimize olsa da kur hala geçtiğimiz yılki düzeylerden %20 daha yüksek.
Bütün bunların dışında bir başka kıymetli risk ögesi ise global enflasyondaki artış beklentileri. ABD’de tüketici enflasyonu %5 civarında devam ediyor. Euro Bölgesi’nde üretici fiyatları tarihteki en yüksek düzeyi olan %10,2’ye ulaşmış durumda. Hal bu türlü olunca AB ve ABD’de para siyasetinde yaşanacak bir değişim, kur tarafında lehimize devam eden süreci de yıl sonuna gerçek aksine çevirebilir.
Son olarak TCMB’nin bu yaz büyük umut beslediği aylık besin enflasyonu da son 15 yıllık süreçteki en yüksek ikinci düzeyine ulaşmış durumda. 15 Temmuz 2016’da yaşanan hain darbe teşebbüsünün olduğu periyottaki harikulâde kurallar nedeniyle en yüksek temmuz ayı aylık besin enflasyonu %3,15 ile 2016’da gerçekleşmişti. O ayı dışarda bırakırsak son 15 yıllık süreçte ortalama -%0,3 olan yani düşen besin fiyatları bu yıl temmuz ayında %2,77’lik artış gösterdi. Anlaşılan o ki sonbahara girişimizle birlikte besin enflasyonu bir ölçü daha enflasyonu üst çekmeye devam edecek.
%19’a ulaşan yıllık enflasyonun tepe olduğunu ve bundan sonra gevşeyeceğini söyleyebilmeyi çok isterdim. Lakin elimizdeki tüm bilgiler ve gelişmeler, Türkiye’de enflasyonun önümüzdeki aylarda da üst taraflı risklerle artış sürecine devam edeceğini gösteriyor. Maalesef enflasyon tarafında bizi güç bir sonbahar bekliyor.”
Investing TR